Perezida Paul Kagame yakiriye Visi Perezida w’Inama y’Inzibacyuho iyoboye Sudani, Malik Agar, amuzaniye ubutumwa bwa Perezida w’Inama y’Inzibacyuho y’icyo gihugu, Lt. Gen. Abdel-Fattah Al Burhan Abdelrahman.
Umukuru w’Igihugu yakiriye Malik Agar kuri uyu wa 20 Werurwe 2025 nk’uko Ibiro by’Umukuru w’Igihugu byabitangaje mu butuma byanyujije kuri X.
Itangazo riti “Perezida Kagame yakiriye Visi Perezida w’Inama y’Inzibacyuho iyoboye Sudani, Malik Agar, amuzaniye ubutumwa bwa Lt. Gen. Abdel-Fattah Al Burhan Abdelrahman usanzwe ari umuyobozi w’iyo Nama y’Inzibacyuho.”
Inama y’Inzibacyuho iyoboye Sudani yashyizweho mu 2019 nk’uburyo bwo gusangira ubutegetsi hagati y’inzego za gisirikare n’iza gisivili nyuma y’uko uwari Perezida wa Sudani Omar al-Bashir yari amaze guhirikwa ku butegetsi muri Mata uwo mwaka.
Byateganywaga ko iyo Nama y’Inzibacyuho yagombaga gufasha Sudani mu rugendo rwo kwegurira ubuyobozi abasivili rwagombaga kumara amezi 39.
Icyakora mu Ukwakira 2021 ibintu byasubiye irudubi ubutegetsi bwa gisirikare busubirana ububasha bwuzuye nyuma ya coup d’état yayobowe na Lt. Gen. Abdel-Fattah Al Burhan Abdelrahman.
Icyo gihe Lt. Gen. Abdel-Fattah Al Burhan Abdelrahman yakuyemo abasivili bose nyuma y’ukwezi kumwe yongera kubaka urwo rwego bundi bushya, ashyiramo abayobozi barugize bashya, ariko iyo Nama iyoborwa n’inzego za gisirikare.
Mu 2023 intambara yarubuye hagati y’ingabo za leta ya Sudani n’umutwe wa Rapid Support Forces, RSF, iturutse ku kutumvikana ku bijyanye no kwinjizwa k’uwo mutwe mu gisirikare cya leta.
Ni nyuma y’igihe cy’ihangana hagati y’abasirikare bakuru bafashe ubutegetsi muri coup d’état yo mu 2021, Abdel Fattah al-Burhan uyoboye igihugu na Mohamed Hamdan Dagalo wari umwungirije akaba anayoboye umutwe witwara gisirikare wa RSF.
Umutwe witwara gisirikare wa RSF washinzwe mu 2013 ku butegetsi bwa Omar al-Bashir ndetse ugizwe na bamwe mu bahoze mu nyeshyamba z’aba-Janjaweed zashinjwe ibyaha by’intambara muri Darfur mbere y’icyo gihe.
Imirwano yatangiye nyuma y’aho Lt. Gen. Burhan na Gen. Dagalo bananiwe kumvikana ku bijyanye no kwinjiza mu ngabo z’igihugu abagize RSF nka kimwe mu byo bari bemeranyijweho mu 2021 ubwo bafatanyaga gukora coup d’état.
Perezida Kagame yakiriye Malik Agar, nyuma y’uko muri Mutarama 2024 Umukuru w’Igihugu yari yakiriye Umuyobozi wa RSF (Rapid Support Forces) urwanya ubutegetsi bw’inzibacyuho bwa Sudani, General Mohamed Hamdan Dagalo uzwi nka Hemedti.
Kugeza ubu intambara ya RSF n’Ingabo za Leta biracyahanganye ndetse Ishami ry’Umuryango w’Abibumbye ryita ku Bana, UNICEF, riherutse kuvuga ko intambara yo muri Sudani yatumye abarenga miliyoni 12 bajya mu byago byo gukorerwa ihohoterwa rishingiye ku gitsina nk’uburyo bwo gutera ubwoba abaturage.
Kuva muri Kamena kugeza mu Ukuboza 2024 hagaragaye ibyaha by’ihohoterwa ryakorewe abana birenga 900. Aho 80% muri bo bapfuye abandi bibasigira ibikomere byabateye ubumuga.
Kuva intambara yo muri Sudani yatangira muri Mata 2023, imaze guhitana abarenga ibihumbi 10 mu gihe abandi basaga miliyoni 12 bugarijwe n’inzara.
